خانه / باستان شناسی / رشته باستان شناسی و آینده شغلی و بازار کار فارغ التحصیلان رشته باستان شناسی در ایران

رشته باستان شناسی و آینده شغلی و بازار کار فارغ التحصیلان رشته باستان شناسی در ایران

در این پست از سایت antique-book-treasure.ir رشته باستان شناسی و آینده شغلی و بازار کار فارغ التحصیلان رشته باستان شناسی در ایران را برای شما عزیزان قرار دادیم . وضعیت بازار کار و آینده شغلی رشته باستان شناسی چگونه است ؟ اگر در رشته باستان شناسی مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری رسته باستان شناسی را بگیرم میتوانم در آینده شغل خوب و پردرآمدی داشته باشم و جذب ادارات و سازمان میراث فرهنگی و موزه ها شوم ؟ آیا برای فارغ التحصیلان و دانشجویان رشته باستان شناسی در آینده کار و فرصت شغلی وجود خواهد داشت ؟ در ادامه مطلب آینده شغلی و بازار کار رشته باستان شناسی برای فارغ التحصیلان این رشته را بررسی خواهیم کرد .

رشته باستان شناسی و آینده شغلی و بازار کار فارغ التحصیلان رشته باستان شناسی در ایران
رشته باستان شناسی و آینده شغلی و بازار کار فارغ التحصیلان رشته باستان شناسی در ایران

رشته باستان شناسی و آینده شغلی و بازار کار فارغ التحصیلان رشته باستان شناسی در ایران,آینده شغلی رشته باستان شناسی در ایران,بازار کار رشته باستان شناسی در ایران چگونه است,’بررسی آینده کاری و بازار کاری رشته باستان شناسی,استخدام فارغ التحصیلان دانشجویان رشته باستان شناسی در ادارات و سازمان میراث فرهنگی,شرایط استخدامی و بازار کار در رشته باستان شناسی,فارغ التحصیلان لیسانس و ارشد و دکتری باستان شناسی در کجا استخدام و مشغول کار میشوند؟,مشکلات و سختی های استخدامی رشته باستان شناسی در ایران,آیا پیشنهاد میکنید که در رشته باستان شناسی ادامه تحصیل دهم؟,مشاوره و راهنمای آینده شغلی و بازار کار رشته باستان شناسی

رشته باستان شناسی و آینده شغلی و بازار کار فارغ التحصیلان رشته باستان شناسی در ایران

متاسفانه دپارتمان هاي آموزشي ما در رشته باستان شناسي بسيار كلاسيك است و طبقه بندي موجود در دانشگاه هاي ما عبارتست از:دوران پيش از تاريخ كه شامل 12 تا 5 هزار سال پيش مي شود، دوران تاريخي كه از آغاز نگارش آغاز مي شود تا ورود اسلام و دوره آخر، دوران اسلامي است كه شامل ابتداي دوران اسلامي تا پهلوي اول مي شود و اين طبقه بندي درست نيست چون دوران پيش از تاريخ از 5/2 ميليون سال پيش آغاز شده و نتيجه اين كه ما متخصص در حوزه 12هزار سال پيش به قبل نداريم و نمي دانيم دوران پارينه سنگي يا شكارورزي و جمع آوري كه تنها نام آنها را شنيديم چيست.
    
در واقع ما با بخشي از اين رشته و اطلاعات مربوط به آن دوران آشنايي نداريم.
   
باستان شناسي در ايران راه پر فراز و نشيبي را طي كرده و هميشه شاهد اتفاقات مختلفي از سوء مديريت گرفته تا نظام آموزشي بوده است كه البته اين مسائل و مشكلات به اين معني نيست كه ما در اين علم موفق نبوده ايم و رشد و پيشرفت نداشته ايم. وجود باستان شناس هاي معروف و كاربلد در اين حوزه و همكاري هاي مشترك بين ايران و كشورهاي پيشرفته در حوزه باستان شناسي، خود گواه اين ماجراست كه ما در استفاده از اين علم وارداتي موفق بوده ايم و حتي مي توانيم به بومي كردن اين علم اميدوار باشيم به شرطي كه به دو موضوع آموزش و مديريت كه در اين حوزه بسيار اهميت دارد توجه كنيم و ضعف هاي موجود در اين دو حوزه را برطرف كنيم. البته با تغيير مديريت اخير در پژوهشكده باستان شناسي و روي كار آمدن عباس مقدم، مدير جديد پژوهشكده باستان شناسي بسياري از اساتيد دانشگاه و كارشناسان اين حوزه اميدوارند كه اوضاع بهبود يابد خصوصاً كه مقدم در روزهاي ابتداي كار خود برگزاري كنگره يازدهم باستان شناسي كه چهار سال بود برگزار نمي شد و چاپ كتاب هاي منتشر نشده را به عنوان اولويت هاي كوتاه مدت كاري خود مطرح كرد. براي بررسي مسائل و مشكلاتي كه به آن اشاره كرديم به سراغ دكتر حامد وحدتي نسب، دبير و نايب رئيس انجمن علمي باستان شناسي و هيات علمي گروه باستان شناسي دانشگاه تربيت مدرس رفتيم و با او درباره برخي از مسائل موجود در علم باستان شناسي گپ زديم.
    
آقاي دكتر اگر قرار باشد مسائل و مشكلات حوزه باستان شناسي را دسته بندي كنيم به چه حوزه هاي اصلي و اساسي مرتبط مي شود؟
    
از نظر من مسائل و مشكلات باستان شناسي در ايران به دو حوزه مديريتي و آموزشي برمي گردد كه ضعف هاي موجود در اين دو بخش در كنار يكديگر موجب شده تا اوضاع اين علم وحرفه در كشور ما نابسامان باشد.
    
با توجه به اين كه شما مدرس دانشگاه هستيد و با دانشجويان و مسائل آموزشي آنها در ارتباطيد، بهتر است بحث را با آموزش دانشگاهي رشته باستان شناسي آغاز كنيم و تاريخچه ورود اين رشته علمي در دانشگاه ها را از زبان شما بشنويم.

http://antique-book-treasure.ir
    
حدود 80 سال است كه اين رشته دانشگاهي در دانشگاه هاي كشور ما وجود دارد و جزو نخستين رشته هاي دانشگاهي دانشگاه تهران بوده است وبايد توجه داشت كه باستان شناسي يك علم وارداتي است كه از كشورهاي غربي وارد ايران شده است بنابراين از اين جهت طبيعي است كه ما با مسائل و مشكلاتي در حوزه آموزش اين علم درگير باشيم چرا كه نقطه آغاز و رشد اين علم در جاي ديگري بوده كه بعد از گذشت چند سال از شكل گيري اين علم زماني كه اين رشته به يك نقطه خاصي رسيده وارد ايران شده و در واقع از بستر تكامل يافته خود جدا مانده و از آن به بعد در محيط ديگري رشد كرده است.
    
اين كه اين علم وارداتي است چه مشكلاتي در ايران به بار آورد؟
   
مشكلش اين است كه مسيرش متفاوت شده و در واقع چون علت و دغدغه به وجود آمدن آن را نمي دانيم و بومي نبوده است به شكل ديگري از اين علم استفاده مي كنيم.در كشورهاي غربي، باستان شناسي با دغدغه پولدار شدن و كند و كاو زمين ها توسط ثروتمندان اروپايي آغاز شد كه البته اين كند و كاوها هدفمند نبود و تنها با هدف جمع كردن اشياي قيمتي و با ارزش كه حالت رقابتي ميان بزرگمردان آن دوره داشت انجام مي شد اما در حدود سال هاي 1940 تا 1950 افرادي كه علاقه به اين كار داشتند متوجه شدند كه بايد اين علم منظم و چارچوب دار شود و در كاوش ها از تخصص هاي ديگري مثل زمين شناسي، مردم شناسي، زيست شناسي و غيره كه به نوعي با اين علم سرو كار دارند استفاده شود و نتيجه اين كه اين علم تخصصي شد و دانش هاي پيرامون اين رشته رشد كردند اما متاسفانه در ايران اين اتفاق نيفتاد و هنوز كه هنوز است در نظام آموزشي ايران و حتي در كارهاي اجرايي از علوم كمكي مثل زمين باستان شناسي و يا قوم باستان شناسي خبري نيست. اين در حاليست كه در مراكز آموزشي معتبري مثل دانشگاه آكسفورد گروه هاي آموزشي و پژوهشي مختلفي تحت لواي گروه باستان شناسي تشكيل شده به عنوان مثال يك گروه هستند كه كارشان فقط تشخيص سن و سال محوطه و يا يك گروه ديگري كارشان تشخيص خاك و يا حتي تشخيص مواد غذايي مصرفي در محوطه باستاني است. وجود چنين گروه هاي تخصصي كمك مي كند كه شناخت ما از يك محوطه همه جانبه باشد.
    
يعني در حال حاضر ما رشته هاي تحصيلي با عنوان مردم شناسي يا زمين شناسي نداريم؟
   
چنين رشته هايي وجود دارد اما اين كه رشته اي با عنوان زمين شناسي خاص باستان شناسي يا مردم شناسي خاص باستان شناسي وجود داشته باشد نه اينطور نيست.البته بسياري از فارغ التحصيلان و علاقه مندان به حوزه باستان شناسي براي تحصيل در رشته هايي مثل گياه باستان شناسي و يا جانور باستان شناسي به خارج از كشور مي روند اما پس از بازگشت به ايران بازار كاري برايشان وجود ندارد چون براي اين علوم جايگاهي قائل نيستيم.
    
البته اينگونه كه دانشجويان اين رشته مي گويند در واحدهاي درسي اين رشته دانشگاهي درس انسان شناسي وجود دارد.
    
بله اما دو واحد براي چنين درسي كافي نيست چون بسياري از مسائل باستان شناسي با انسان شناسي مرتبط است به طوري كه در دپارتمان هاي دانشگاه هاي معتبر دنيا رشته انسان شناسي وجود دارد كه باستان شناسي زيرمجموعه آن قرار مي گيرد.علتش هم اين است كه اساس كار در باستان شناسي انسان است چون بدون شناخت انسان نمي توان اطلاعات كاملي از يك محوطه بدست آورد و نتيجه اين كه اطلاعات ما شيء محور مي شود.
    
شيوه هاي آموزش در اين رشته چطور؟

http://antique-book-treasure.ir

متاسفانه تاكيد ما بر حفظيات در چنين رشته اي و نظام آموزشي دانشگاه ها موجب شده كه اين رشته ديگر دوست داشتني نباشد و بسياري از افرادي كه با علاقه و هيجان اين رشته را انتخاب مي كنند وقتي وارد دانشگاه مي شوند از انتخاب خود پشيمان مي شوند چون اگر از دانشجو بخواهيم فاصله فلان محوطه از رودخانه يا لايه بندي به همان محوطه را حفظ كند و امتحان بدهد باعث مي شود ذوق و علاقه آنها به رشته اي كه سرشار از هيجان و مسائل نو و تازه است از بين برود. علاوه بر اين تكرار مطالبي كه سالهاست در نظام آموزشي ما تدريس مي شود باعث شده آنچه كه بايد در دانشگاه ها تدريس شود، ناديده گرفته شود و مطالب به روز نباشد، چراكه متاسفانه خود اساتيد اغلب از علم روز فاصله گرفته اند.
    
شرط اين كه بتوانيم باستان شناسي بومي داشته باشيم چيست و آيا اساساً چنين امري محقق مي شود؟
    
بله، مي توانيم باستان شناسي بومي داشته باشيم به شرطي كه سوال و فرضيه ايراني داشته باشيم چرا كه انجام كار و تكنيـك هاي باستان شناسي جهاني و مشترك است و ما نمي توانيم آنها را دست كاري كنيم ولي مي توانيم سوالات و فرضيه هايي طراحي كنيم كه با دغدغه هاي ايراني مرتبط باشد و اصلاً همين سوالات و فرضيه هاست كه باستان شناسي كشورها را از يكديگر متمايز مي كند. علاوه بر اين كه اگر مراكز آموزشي ما افراد ماهر و متخصص تربيت كنند و اين علم ساماندهي شود مي توانيم به بومي شدن اين علم اميدوار باشيم.
    
با توجه به اين كه هراز گاهي شاهد اخباري در خصوص حضور گروه هاي باستان شناسي خــارجي در كشورمان هستيــــم ارتباط باستان شناسي كشورمان با ساير كشورها را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
    
متاسفانه باستان شناسي ما منزوي است چون نه با دنياي بيرون ارتباط دارد و نه با دنياي درون و داخل كشور.در دوران پيش از انقلاب كه همه هيات هاي كاوش خارجي بودند اما بعد از انقلاب با گذشت چند سال پس از جنگ در سال هاي 1376-1377 همكاري هاي مشترك خوبي ميان ايران با ساير كشورها انجام شد آن زمان مديريت پژوهشكده باستان شناسي به عهده مرحوم دكتر آذرنوش بود كه به خوبي اين همكاري ها را مديريت مي كردند و طي همين همكاري ها ما مسائل بسياري از هيات هاي خارجي ياد گرفتيم اما بعدها با گذشت زمان، اين همكاري ها بسيار محدود شد و متاسفانه اين رشته رنگ و بوي سياسي گرفت و ما همكاري را با كشورهايي ادامه داديم كه اصلاً سابقه و پيشينه اي در علم باستان شناسي ندارند.
    
منظورتان از عدم ارتباط با درون و داخل كشور چيست؟

باستان شناسي در كشور ما با بدنه جامعه ارتباط ندارد و ما هيچ زماني تلاش نكرديم كه اين علم را همه فهم كنيم اين در حالي است كه در كشورهاي ديگر، بسياري از اساتيد و برجستگان اين حوزه چند جلد كتاب خاص عامه مردم و يا حتي باستان شناسي براي نوجوان دارند و همين مسئله موجب مي شود كه مردم عادي اين گروه از جامعه علمي را بشناسند و با كارهاي آنها آشنا شوند.نتيجه اين كه با گذشت اين همه سال از قدمت اين علم در ايران هنوز وقتي كاوشگران و باستان شناسان به يك منطقه تاريخي مي روند مردم عادي به اين چشم نگاه مي كنند كه اين افراد براي پيدا كردن گنج در آن منطقه حاضر شدند.

http://antique-book-treasure.ir
    
در بخش آموزش در خصوص بحث تك جنسيتي شدن اين رشته در دانشگاه هاي كشور كه اخيراً مطرح شده كمي توضيح دهيد؟
    
چندي پيش دانشگاه بوعلي سيناي همدان و محقق اردبيلي اعلام كردند كه رشته باستان شناسي اين دو دانشگاه تك جنسيتي مي شود كه اين مسئله تا قبل از توزيع دفترچه ها حتمي نبود اما پس از توزيع دفترچه و معلوم شدن اين موضوع انجمن علمي باستان شناسي نامه اي براي جناب آقاي نادري منش معاون وزارت علوم نوشت و خواستار پيگيري اين موضوع شد كه خوشبختانه وزارت علوم در تاريخ نوزدهم مرداد ماه جواب نامه انجمن و قول پيگيري اين موضوع را داد كه اميدواريم اين موضوع هرچه زودتر حل شود.
    
يعني در اين ماجرا وزارت علوم مقصر نبوده است؟
   
براساس آخرين پيگيري هاي انجمن اين دو دانشگاه به طور سرخود اين كار را كرده اند و بايد در خصوص چرايي اين كار توضيحات كافي را به وزارت علوم ارائه دهند.چون اجرايي شدن اين عمل خلاف قانون اساسي و حتي خلاف شرع است چراكه خداوند همگان را فارغ از جنسيت به فراگيري علم و دانش دعوت كرده است.
    
از نظر شما ريشه اين مسئله به كجا برمي گردد؟
   
تلقي نادرستي كه از علم باستان شناسي وجود دارد، چرا كه در كشور ماهنوز باستان شناس را به عنوان فردي كه با كلنگ به جان زمين مي افتد تا كاوش كند مي شناسند كه اين ديدگاه اشتباهي است و بايد تصحيح شود.در حالي كه بسياري از ظريفكاري هاي اين علم فقط از پس خانم ها بر مي آيد علاوه بر اين كه باستان شناسي علمي است كه در جواب پرسش «ما از كجا آمده ايم» مطرح شده و با حذف خانم ها از تحصيل در اين رشته در واقع از خانم ها مي خواهيم كه اين بخش از سوالات ذهني خود را فراموش كنند ضمن اين كه بسياري از اساتيد برجسته دانشگاهي ما و بسياري از باستان شناسان بزرگ در خاورميانه را خانم ها تشكيل مي دهند.
    
اين مشكلات از كجا ناشي مي شود؟
   
از زماني كه بودجه از پژوهشگاه ميراث فرهنگي گرفته شد و مستقيم به مراكز استان ها داده شد نوعي هرج و مرج ايجاد شد و هركسي به خودش اجازه مي داد كه كاوش كند. البته با اين حال، هنوز هم دادن مجوز به عهده پژوهشكده باستان شناسي است اما از آنجايي كه اين پژوهشكده مديران مقتدري نداشت كه جلوي اين قضيه را بگيرند اغلب مجوزها بدون انجام كار كارشناسانه صادر مي شد در حالي كه قرار نبود اينگونه باشد و بنا بود كه انجام اين كار توسط اصلح ترين افراد انجام شود چون محوطه هاي باستاني مثل نواميس ما هستند كه بايد خيلي به آنها حواسمان باشد.
    
اوضاع فعلي كاوش ها به چه صورت است؟
   
در حال حاضر اكثر كاوش هاي ما افسارگسيخته است و چون قبل از انجام كاوش، كار كارشناسانه انجام نمي شود بسياري از كاوش ها نصفه كاره مي مانند و وقتي از آنها علت اين نيمه كاره گذاشتن را مي پرسيم آنها تمام شدن بودجه را علت اصلي اين امر مطرح مي كنند، در حالي كه اين برآورد كردن هزينه ها بايد قبل از شروع كار انجام شود نه اين كه به سراغ كار برويم و در واقع اين محوطه ها را زخمي و بعد نصفه كاره رها كنيم.همه اينها از عدم مديريت مناسب ناشي مي شود.در واقع خودمختاري استان ها به همراه بي كفايتي مديران چنين ضررهايي را به بار مي آورد.
    
سخن پاياني تان براي جمع بندي بحث چيست؟
   

http://antique-book-treasure.ir

مسائل و فضاي اين علم در كشورمان اينگونه هم كه مطرح شد نااميد كننده نيست و به آينده اين علم در ايران مي توان اميدوار بود به شرطي كه تغييرات اساسي را در حوزه آموزش و مديريت شاهد باشيم خصوصاً در حوزه آموزش چون وقتي آموزش ها نادرست باشد كارشناسان بي تجربه اي تربيت مي شوند كه در آينده قرار است همين افراد مدير شوند پس بايد مسائل از ريشه اصلاح شود.

http://antique-book-treasure.ir

هر وقت ازرشته تحصیلی ام می پرسند و پاسخ می شنوند که باستان شناسی خوانده ام ذوق زده می‌شوند . آنقدر که گویی می خواهند همه پاسخ های خود را درباره ایران باستان و … از زبانم بشنوند. همه می گویند چه جالب رشته بسیار خوبی! چقد جالب!…  اما همواره به انتهای صحبت که نزدیک می شویم تنها افسوس، لحظات خداحافظیمان را پر می کند. افسوس از این که این رشته در ایران هنوز شناخته نشده است. افسوس از این که بسیاری از دانشجویان باستان شناسی به هیچ عنوان راهی برای اشتغال در این رشته پیدا نمی کنند.

حقیقت این است که در دیدگاه عموم مردم باستان شناس با کار و تلاش در گرمای کویر و در سرمای کوهستان و با تحمل سختیها و مشکلات بسیار همراه است . اما این تنها نیست بلکه دیدگاه عمومی تر از باستان شناسی تنها سفال ها و احتمالا گنجینه هایی که در حفاری ها به دست می آیند را می شناسد.

ریشه تاسیس رشته باستان شناسی در ایران به دانشگاه تهران باز می گردد. به سال های اوائل شروع به کار این دانشگاه. از زمان تاسیس این رشته در دانشگاه های کشور اکنون نزدیک به 5 دهه می گذرد. بی تردید می بایستی که در این سال های طولانی این رشته جایگاه خود را در بازار کار می یافت اما این یکی از همان افسوس هایی است که همواره در میان اهالی باستان شناسی وجود دارد.

در حال حاضر دانشگاه های سراسری دانشگاه های تهران،سیستان و بلوچستان و شهرکرد این رشته را تا مقطع کارشناسی و بالاتر تدریس می کنند. البته دانشگاه آزاد نیز همانند بسیاری موارد به پیروی برخواسته و این رشته را نیز در واحدهای زیر مجموعه خود راه اندازی کرده است .

در حال حاضر در مجموع سالانه نزدیک به 160 نفر در این رشته فارغ التحصیل می شوند .  ظرفیت پذیرش دوره کارشناسی ارشد نیز با احتساب دانشگاه آزاد نزدیک به 50 نفر است .

از همان ابتدا اما دانشجویانی که در این رشته قبول و وارد دانشگاه می شوند با پرسشی سخت مواجه می شوند که هیچگاه پاسخی مناسب برای آن نمی یابند. آن پرسش چیز نیست جز آینده شغلی فارغ التحصیلان.

به طور معمول فارغ التحصیلان این رشته در سازمان میراث فرهنگی،‌ موزه ها و دانشگاه ها  می توانند مشغول به کار شوند. اما ناگفته پیداست که هیچگاه سالانه 160 نفر فارغ التحصیل نمی توانند جذب این سیستم ها شوند. زیرا که همواره و همانند همه رشته های دانشگاهی،‌ خروجی دانشجویان دارای مدرک لیسانس و بالاتر از تعداد درخواستی این نهادها بسیار افزون تر است.

تا اینجای کار مشکلی است سایر رشته های دانشگاهی نیز با آن درگیر هستند اما مشکل دیگر از جایی آغاز می شود که این فارغ التحصیلان به دلیل تخصصی که کسب می کنند هیچ جای دیگر جز این نهادها نمی توانند مشغول بکار شوند. زیرا که اگر سایر فارغ التحصیلان رشته های دانشگاهی می توانند در بازار آزاد و مرتبط با رشته های خویش شغلی بیابند اما این فارغ التحصیلان به هیچ عنوان راهی برای ورود به بازار آزاد ندارند.

کار آزاد برای دانشجویان باستان شناسی تنها در دو نوع  تعریف می شود که البته هیچ کدام در آینده آنان تاثیری شگرف نخواهد گذاشت.

نخست همراه شدن دانشجویان با هیئت های فصلی باستان شناسی و دیگر همراه شدن با گروه های غیر قانونی حفاری.

راه دوم که از همان ابتدا به ترکستان است و کمتر کسی است که خطر آن را به جان بخرد.

اما راه اول نیز اگرچه کاملا قانونی است اما با صراحت باید عنوان کرد که این گونه هیئت ها علاوه بر این که نیاز به آشنای قبلی با سرپرست آن هیئت دارد،  نیاز مالی یک فرد را نیز براورده نمی کند.

بدین صورت این گونه می شود که اکنون یک فارغ التحصیل باستان شناسی به کارهای بسیار پست تری رو می آورد. این وضعیت زمانی که فرد متاهل می شود بسیار سخت تر وپیچیده تر می شود.

در چنین وضعیتی به نظر می رسد که میراث فرهنگی باید با همراهی و هماهنگی وزارت علوم به نیاز سنجی بپردازد. این موضوعی است که اگرچه برای همه رشته های دانشگاهی ضروری به نظر می رسد اما برای رشته های خاصی مانند باستان شناسی که فارغ التحصیلان هیچ راهی جز نهادهای مذکور ندارند،‌ ضروری تر است

درباره ی admin

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *