در این پست از سایت antique-book-treasure.ir گنج و دفینه های پیدا شده متعلق به دوران هخامنشی کوزه سفالی جام و ریتون طلایی را برای شما عزیزان قرار دادیم . هنر دوران هخمانشی بسیار زیبا و منحصر به فرد بوده است . در ادامه مطلب تصاویر و عکسهای گنج و دفینه و سکه های عتیقه دوران هخامنشیان از جمله ریتون های طلایی و نقره ای جام و بشقاب های زرین و طلایی و کوزه های سفالی و بسیاری از آثار دیگر که در ادامه مطلب مشاهده خواهید کرد .

گنج و دفینه های پیدا شده متعلق به دوران هخامنشی کوزه سفالی جام و ریتون طلایی,گنج و دفینه هخامنشی,ریتون های طلایی و نقره ای دوران هخامنشی,جام و بشقاب و ظروف زرین و طلایی هخامنشی,کوزه های سفالی دوران هخامنشی,اثار به جای مانده از دوره هخامنشی,تصاویر گنج و دفینه های دوره هخامنشی,عکسهای سکه های عتیقه و زیرخاکی از جنس طلا هخامنشی,کوزه سفالی و ریتون های طلایی دوران هخامنشیان,عکسهای گنجهای هخامنشیان,کشف و پیدا کردن گنج و دفینه هخامنشیان در ایران,پیدا شدن آثار با ارزش و گرانقیمت متعلق به دوران هخامنشیان

گنج و دفینه های پیدا شده متعلق به دوران هخامنشی کوزه سفالی جام و ریتون طلایی

داریوش کبیربعد از درج مطلب “گنجینه باختری – گنجینه ای در اتش و خون “یکی از خوانندگان وبلاگ اقای ” رضا عسگری ” مطلب جالبی از ایران باستان و معمای گنجینه پنهان داریوش سوم را برا ی  ارسال کردند که بسیار جالب بود. اما اجازه بدهید قبل از دنبال کردن مطلب نکته مهمی را همینجا  برای دوستان که مطلب ارسال می کنند را یاد اور شوم . از تمام دوستان عاجزانه خواهش دارم در صورت برداشتن مطلبی از از سایر سایتها حتما نام ان سایت و نویسنده مطلب را عنوان کنند تا خدای ناکرده شرمنده دوستان و سایر عزیزان که به وبلاگ ما می ایند و از مطالب استفاده می کنند نشویم . جناب عسگری این مطلب قبلا در سایت” ایران نوید ” و توسط عزیزی بنام اقای ” نوید نظامی ” نوشته و منتشر شده است . متاسفانه من نتوانستم ایمیل اقای نظامی را پیدا کرده و از او بابت تعیه این مطلب تشکر کنم – اما نام ایشان را به عنوان نویسنده و نام دوست عزیزم اقای عسگری را به عنوان ارسال کنند در انتهای مطلب میگذارم , باشد که هر دو این عزیزان از ما راضی باشند .

 

گنجینه پنهان : گنجینه داریوش که قرنهاست از نظرها پنهان است.!

 

 اما مطلب امروز : حتما شما خبری را که چندی پیش در رسانه های جهان بازتاب داشت را شنیده اید. ماجرای کشف گنجینه ای عظیم در یکی از معابد هندوستان که ارزش واقعی ان 20 تا 25 میلیارد دلار براورد شد.!! یکی از دلایل مهم مخفی کردن این گنجینه ها, جنگ بین کشورها بود .. هر گاه کشوری مورد تجاوز قرار میگرفت و حاکم ان احساس میکرد که شکست خواهد خورد دستور می داد تا خزائن و صندوق های طلا در زیر خاک و در جایی مطمئن از نظرها مخفی شود. در بسیاری از مواقع تمام کارگران و ناظرانی که خبر از جای این گنجینه ها داشتند کشته می شدند تا جز پادشاه و حاکم کسی از خزینه مخفی خبردار نباشد. یکی از بزرگترین گنجینه های مخفی – گنجینه داریوش سوم است, که تا امروز کسی انرا پیدا نکرده و بسیاری از جویندگان و باستان شناسان را ناکام گذاشته است.

 

گنجینه پادشاه بزرگ ایرانیان، داریوش سوم هخامنشی که در سالهای ۳۸۰ تا ۳۳۰ قبل از میلاد می زیست، شاید بزرگترین گنج تمام دوران ها باشد. بخشی از این گنج را امپراطور مقدونیان، اسکندر (۲۳۲ – ۳۵۶ ق.م ) زمانی که در سال های حدود (۳۳۴ ق.م) کشور پادشاهی ایران را تسخیر و گنجینه های” شوش” ،” ایسوس” *، دمشق و تخت جمشید را چپاول کرد به تاراج برد. امپراتور فاتح تنها در تخت جمشید حدود ۹,۰۰۰ تالنت طلا و ۴۰,۰۰۰ تالنت نقره به غنیمت گرفت. هر تالنت با معیارهای امروزی حدود ۲٫۲۶ کیلوگرم بود، یعنی بیش از ۱۰۰۰ تن یا به حساب دیگر بیش از ۵۰ کاروان بزرگ از حیوانات بارکش که فقط غنیمت یکی از شهر های ایران را با خود حمل می کردند. اما آمار نهایی شهر های ایران کمی تکان دهنده است. مورخ و وقایع نویس باستانی یونان،  »دیودور « چنین نگاشته است که “ اسکندر کبیر گنجهای حاصل از تمام گنج خانه های تسخیر شده ایران را بر بیش از ۳,۰۰۰ شتر بارکش و ۱۰,۰۰۰ جفت قاطر (بیش از ۲۳,۰۰۰ حیوان بارکش) سوار کرد و به کشور خود برد. اسکندر در آن زمان در ایران بدون احتساب بخشی از گنجینه ها که داریوش سوم به نقاط امن برده بود، ۷۵۰,۰۰۰ تالنت (حدود ۱۹,۶۵۰ تن) یعنی تقریبا ۹۸۰ کامیون باری ۲۰ تنی پر از طلا و نقره به غنیمت گرفت، البته بدون محاسبه سنگ ها، جواهرات و هزاران شی گران بهای دیگر.! ا بر نگارش های باستانی، وقتی که او بعد ها با ارتش خود به مصر لشکر کشی کرد، دستور داد که سپرهای حفاظتی سربازانش را با نقره خالص آب کاری کنند که نشان از عظمت غارت لشگر مقدونی در ایران بود.! “

.

  اما سرنوشت باقی گنجینه ها چه شد؟

 

داریوش با کاروان کوچکی از گنجهایش به اقامتگاه تابستانی خود در  ” هگمتانه   “شهر همدان کنونی رفت. بنا به نگارش های باستانی “داریوش هخامنشی قبل از آن که بمیرد دستور داد که تمام طلاها، نقره ها و اشیای قیمتی دیگر را در نزدیکی شهر دفن کنند. وقتی که اسکندر اقامتگاه تابستانی را به تسخیر در آورد، هیچ اثری از گنج بر جای نمانده بود. اسکندر نیروهایش را وادار کرد هفته ها در اطراف شهر بدنبال گنج مدفون بگردند که جستجویی بی حاصل بود.” این گنجینه که به گفته کارشناسان حدودا نصف دارایی خاندان هخامنشی بوده، برای بازسازی ایران و جمع آوری لشکری انبوه توسط داریوش حمل می شده است. نزدیک به ۲۵۰ سال بعد، سردار رومی ” مارکوس لیزینیوس کراسوس ” (۵۳ – ۱۱۵ ق.م) به جستجوی این گنجینه طلا پرداخت و برای آن حتی با پارتها، یکی دیگر از اقوام آسیای صغیر جنگ کرد؛ پارتها در آن زمان سلسله پادشاهی جدیدی را در ایران بر پا کرده بودند (سلسله اشکانیان). سرداران رومی” ژولیوس سزار ” ( ۴۴ – ۱۰۰ ق.م) ، ” مارکوس آنتونیوس “(۳۰ – ۸۳ ق.م) و همچنین امپراتور روم،  ” نرون ” (۶۸ – ۳۷ میلادی) نیز، همگی بدون هیچگونه موفقیتی به جستجوی گنج افسانه ای داریوش پرداختند. در سال ۱۹۷۳ (۱۳۵۲ شمسی) شاه وقت ایران دستور کاوش این گنج را داد؛ یک هیئت آمریکایی با پیشرفته ترین تجهیزات حفاری و اکتشاف به کار پرداخت، اما نتوانست گنج را پیدا کند. به این ترتیب: گنجینه طلای داریوش تا به امروز همچنان در مکانی به شعاع ۱۰۰ کیلومتر، در اطراف شهر همدان خفته است. گنجینه ای که معلوم نیست کی و کجا بیدار شود و جهانیان را محو عظمتش کند

**********************

گنجينه آمودريا, نمونه های يگانه از نبوغ هنرمندان ايرانی دوران هخامنشی

 
وروز امسال, خبر خوشحال کننده ای برای تاجيکان خواهدداشت.  پس از تلاش چندين سالۀ دولت تاجيکستان و خانه فرهنگ آن؛

 برای بازگرداندن گنجينۀ جيحون يا آمودريا,به آن کشور, موزه .بريتانيا موافقت کرده, چند نمونه از اشيای اين گنجينۀ منحصر به فرد,

را برای برپايی نمايشگاهی در نوروز؛ باز گرداند دولت تاجيکستان پيشاپيش اعلام کرده که اين نمونه ها ,اصل نيستندوتنها نمونه های

 نسخه برداری شده,ازاصل اين گنجينه خواهند بود.موزه بريتانيا ,به طور معمول اشيای حاضر در آنجا را که در شمار ميراث فرهنگی

 کشورهاست,به آن کشورها برنمی گرداند,اما نمونه های بدلی آن را تهيه می کند ودر آن کشورها به نمايش ميگذارد. لوح کوروش هم با همين

 روش وشرايط به ايران رفت اما اعلام نشد.

گنجينۀ جيحون يا گنج آمودريا از170 نمونه طلا ونقره,مهم ترين اشيای باقی مانده ازدوران امپراطوری هخامنشی است.

مهم ترين مجموعۀ موجود از هنرفلزکاری هخامنشی ونيزنمادهای چند فرهنگی اين امپراطوری است. زمانی که پارس ها بخش

بزرگی از جهان, ازمصرودريای اژه,تا افغانستان ودره سند را دراختيار خود داشتند اين گنجينه که از دستبند و بازوبند , پلاک های طلاونقره

 با نقش برجسته, ارابه طلايی با چهاراسب وديگر قطعات زيبا وهنرمندانه تشکيل شده ؛ متعلق به دوران هخامنشی ـ چهار تا پنج قرن پيش

از ميلاد ـ است. بين سالهای1876تا 1880,درنيايش گاهی درمنطقۀ تخت قباد درنزديکی رودجيحون ـ آمودريا نام باستانی آن ـ درتاجيکستان

امروزی ؛ توسط جويندگان گنج پيدا شد کارشناسان هنری ؛ اين مجموعۀ يگانه رابا ارزش ترين بازمانده های هنری برجای مانده ازدوران

هخامنشی می دانند. رودخانه آمودريا که ازآن در”گاتاها” ونيزدرادبيات کهن ايران ياد شده,پس از سرچشمه گرفتن ازکوه های مرزی

تاجيکستان وافغانستان,باگذرازمرزافغانستان ونيزترکمنستان وازبکستان,به درياچۀ “اورال” می ريزد.در فارسی باستان,اين پرآب ترين رود

 منطقه “وخش” نام دارد((OXUSTREASURE “است.ازهمين روی ؛ اين مجوعه بی همتا درموزه بريتانيا “جواهرات اکسوس “OXUS “ناميده

 می شد و يونانی شده آن آمودريا در کتاب مقدس يهوديان و مسيحيان نيز آمده ؛ درادبيات کهن ايران نيزجای دارد,ازجمله درغزل معروف

 رودکی می خوانيم:

بوی جوی موليان آيد همی ياد يار مهربان آيد همی                              ريگ آمو ودرشتی های آن زيرپايم پرنيان آيد همی

     

انتقال اين گنج دوران هخامنشی به موزۀ بريتانيا نيز خود داستانی دارد.در اواخر قرن نوزدهم ,يک فرمانده ارتش انگليس”کاپيتن برتون” گروهی از

 بازرگانان راکه درراه ميان پيشاور به کابل,به دست راهزنان اسير شده بودند نجات داد,به اين ترتيب گنج آمودريا,که همراه بازرگانان بود ؛ آشکارشد.

او بخشی از اشياء آن گنجينه را از آنها خريد و به بريتانيا برد,که بعد به موزه بريتانيا منتقل شد.

اين گنجينه زمانی کامل تر شد که “سراگوستوس فرانک”مدير موزهبريتانيا ؛ تکه هايی از آن ها رااز بازارهايی در راولپندی پاکستان و در نقاطی

 از هند,خريد وبه موزه بريتانيا بردگنجينه جيحون” درموزه بريتانيا به باور« جان کورتيس» کارشناس باستان شناسی وهنر ايران,قطعات يگانه ايست

 که از ترکيب طلاوآلياژی از مس ونقره ساخته شده اند.بازوبند طلايی,يا ارابه” طلايی با چهار اسب ونيز شير بالداروکاسه طلايی که درهمدان بدست

 آمده به خوبی هنردوران درخشان هخامنشی وبزرگی اين امپراطوری را نشان می دهد.هنر هخامنشی ومعماری ايرانی ادامه منطقی,همان مهارتهای

 خيره کننده وشکوه وجلال بی سابقه ايست که به طورآشکاردرتخت جمشيدوآپادانای شوش ديده می شود مصر وبابل,همينLYDIANامپراطوری

هخامنشی در 550 پيش از ميلاد,با پيروزی کوروش بزرگ, بزرگ ترين انسان تاريخ باستان؛ به وجود آمد.با پيروزی بر امپراطوری های ليديان

گسترش امپراطوری کوروش وچندفرهنگی آنها,دلايل گرد آمدن گنجينه يگانه ـ آمودريا ـ دريک نيايشگاه درمرزهای تاجيکستان امروزی است.

اززمان کشف اين گنجينه نظريه های مختلفی درباره اشيای آن ابراز شده,ازجمله درروی ارابه طلايی با چهار اسب تصويری از

خدای مصر بالباس هخامنشی,ديده ميشود,که درکنار يک سرباز هخامنشی ايستاده است يا پلاک طلايی “مرد ماد” با خنجر,با برجسته کاريهايش,

مردی را نشان می دهد که لباس او به سبک مردمان بومی ماد است.در حالی که نمونه هايی از او در سنگ برجسته های ديوارهای تخت

.جمشيد نيز ديده می شود.بر لباس – مرد ماد ­ اشيايی ديده می شود,شمشيری کوتاه بر کمر دارد وعلامتی در جلوی سينه اش گرفته که با دست

راست آن را حمل می کند هنوز هدف از ساخت و بوجود آمدن آن مشخص نشده, اما آشکار است که اين پلاک طلايی و ديگر اشيای

طلا,نقره و مس,به شکل هدايا به نيايشگاه پيشکش شده است.اين ارابه طلائی از گنجينه های بازمانده دوران هخامنشی و

ايران باستان به300 تا 500 سال پيش از ميلاد تعلق دارد واز باارزش ترين يادگارهای تاريخی به شمار می آيد.

********************************

اطلاعات در مورد سلسله ی هخامنشی و اثار تاریخی ان دوره

در سال 549 قبل از میلاد، کورش پادشاه ایرانی سلسله هخامنشی را تاسیس کرد. پادشاهان ایران سخت گیر و در عین حال سخاوتمند بودند واز دین زرتشت پیروی می کردند. پادشاهی هخامنشی در تاریخ 331 قبل از میلاد، بدست اسکندر سقوط کرد. در قرن سوم قبل از میلاد پارت ها «اشکانیان) یک پادشاهی تاسیس کردند که تقریباً 500 سال بر قرار ماند. آخرین شاهنشاهی در سرزمین ایران، حکومت ساسانی ها، بود که در سال 637 میلادی سقوط کرد.

شاهنشاهان معروف ایران مانند کوروش کبیر، داریوش اول و خشایار شا، در دوران سلسله هخامنشی (549-331 قبل از میلاد) حکومت کردند . هر چند بیشتر اطلاعات ما در مورد هخامنشیان از یونانیان که نیرومن ترین دشمنان آنها بودند، گرفته شده است، اما آنها هیچ گاه راستی و عدالت ایرانیان را انکار نکردند.

کوروش کبیر

کوروش کبیر ( حکومت از 549 تا 529 قبل از میلاد)، بنیانگذار سلسله هخامنشی، یک فرمانروای خردمند وآزادمنش و در عین حال یک فرمانده نظامی مقتدر بود. کوروش وفاداری افراد غیر ایرانی را به واسطه رفتار آزاد منشانه اش بدست آورد او مذهب افراد غیر ایرانی را نفی نکرد. کوروش به یهودیان اجازه داد که از تبعید دربابل بازگردندو در اورشلیم ( بیت المقدس) عبادتگاه بسازند.

داریوش اول

داریوش اول ( حکومت 521-486 قبل از میلاد)، از نوادگان کوروش نبود، اما فرزند ساتراپ ( والی) پارت، یکی از استانهای ایران، بود. داریوش وضع جاده ها را بهبود بخشید و بر کار ساخت ترعه نیل ( در نزدیکی کانال سوئز کنونی) که رود نیل را به دریای سرخ  وصل کرد، نظارت نمود. او یک شبکه نامه رسانی کارامد( پیک شاهی) ایجاد کرد و سکه های با ارزش ثابت و معین، ضرب کرد. داریوش سنتهای هخامنشیان در مورد آزاد منشی در مقابل ملت، به شرطی که از قوانین پیروی می کردند و مالیات خود را می پرداختند، را ادامه داد. او خود را بانی صلح و شکوه و جلال می دانست، نه یک شهریار خودکامه.

خشایار شاه
خشایار شا، پسر داریوش، از سال 486 قبل از میلاد تا 465 قبل از میلاد، حکومت کرد. او به اندازه پدرش آزادمنش نبود. خشایار شا نسبت به عقاید بیگانه به طور کلی، بی اعتماد بود، مخصوصاً نسبت به عقاید یونانی، دید خوبی نداشت. حکومت هخامنشیان فقط زمانی که فرمانروایان قدرت و تدبیر را به طور همزمان به کار می بستند، موفق بود. در غیر این صورت، استانها شروع به شورش کرده و دولتها در مقابل آنها ضعیف ظاهر می شدند. بعداز خشایار شا، سلسله هخامنشی رو به زوال رفت .

گنجینه آمو دریا
گنجینه آمو دریا مجموعه ای از اشیا قیمتی طلا و نقره است که تاریخ آن به حدود سالهای 550 قبل از میلاد تا 330 قبل از میلاد، زمان حکومت سلسله هخامنشی در ایران، بار می گردد. این گنجینه در نزدیکی رودخانه آمودریا در ازبکستان کشف شده است. عقیده بر این است که این گنجینه از عبادتگاه زرتشتیان، مذهب آتش پرستی ایرانیان باستان، آورده شده است.

549 قبل از میلاد

کوروش ،فرمانروای استان انشان، رقیب خود مادها را شکست می دهد و سلسله هخامنشیان ایران را تاسس می کند.

539 قبل از میلاد

کوروش امپراتوری بابل را فتح می کند.

529 قبل از میلاد
کوروش از دنیا می رود و فرزندش کمبوجیه، جای او را می گیرد.

525 قبل از میلاد
کمبوجیه مصر را فتح می کند، اما مرگ او که ناشی از خود کشی و یا جراحت در یک حادثه در دوره حمله صرع ( حالت غش) بود، زمینه یک شورش را بوجود می آورد، که داریوش طی آن به حکومت می رسد.

521 قبل از میلاد
هر چند که داریوش از نوادگان کوروش نبود، اما او اعلام کرد که یکی از اعضای خاندان هخامنشی و جانشین آنها می باشد و بدین ترتیب حکومت خود را آغاز می نماید .

513 قبل از میلاد
ایرانیان تحت فرمانروایی داریوش، از رود دانوب گذشته و وارد سرزمین سیزیا در اروپا «رومانی امروزی)، شدند.

499 قبل از میلاد
دهقانان یونانی در قبرس و مستعمرات ساحل دریای اژه، بر علیه فرمانروای ایرانی شورش کردند، و شهر سارد، واقع در آسیای صغیر، را سوزاندند. در سال 494 قبل از میلاد، داریوش شورش آنها را سرکوب می کند.

490 قبل از میلاد
یونانیان، سپاهان ایران را در جنگ ماراتون شکست می دهند. داریوش نقشه یک حمله دیگر را طرح می کند. اما در سال 486 قبل از میلاد، داریوش در تخت جمشید و در سن 64 سالگی از دنیا می رود.

480 قبل از میلاد
خشایارشا، در حالی که بر یک تخت بلند نشسته بود، شکست ناوگان ایران را از نیروی دریایی یونان در نبرد سالامیس، نظاره می کند. پس از نبرد، خشایارشا فرمان قتل دریاسالار خود را صادر می کند.

479 قبل از میلاد
بعد از پیروزی یونانیان در جنگ پلاته، خشایارشا، مغموم و افسرده، به تخت جمشید باز می گردد.

334 قبل از میلاد
اسکندر مقدونی به ایران حمله می کند.

331 قبل از میلاد
در جنگ گوگمل ( در عراق)، اسکندر سرزمین ایران را به قلمرو خود می افزاید. بعد از شکست در بسوس، داریوش، آخرین پادشاه سلسله هخامنشی، می گریزد و اعضای خانواده اش به اسارت در می آید.

305 قبل از میلاد
بعد از مرگ اسکندر، یکی از سرداران وی به نام سلوکوس، خود را فرمانروای ایران خوانده و سلسله سلوکیان را بنیان می گذارد.

245 قبل از میلاد
استان پارت از قلمرو سلوکیان جدا می گردد.

88 قبل از میلاد
در این دوره، پارتهای جنگجو بر ایران حکومت می کنند. مهرداد ششم، پادشاه پانتوس، ناحیه ای کریمه و جنوب روسیه، جنگی را علیه رومیها آغاز می کنند، که 25 سال به طول می انجامد.

227 میلادی
اردشیر اول، با بازگشت به عقاید اجداد خود، در دوران هخامنشیان، سلسله ساسانی را بنیانگذاری می کند.

260 میلادی

لشکریان والریان، امپراتور روم، که برای دفاع از ادسا ( شهر اورفا در ترکیه کنونی) اعزام شده بودند، بوسیله پادشاهان ساسانی، شاهپور اول به شدت در هم کوبیده می شوند. والریان با اقبال به قتل می رسد و ایرانیان بدن وی را از کاه پر می کنند و بدینوسیله قدرت روم را به مسخره می گیرند.

651 میلادی
آخرین پادشاه ساسانی، یزدگرد سوم، پس از فتح ایران از سوی مسلمانان، در مرو کشته می شود.

حقایق ثبت شده
شطرنج احتمالاً از هندوستان به ایران وارد شده است. شطرنج امروزی هنوز مثل بازی جنگ ایرانی است. سربازان پیاده ایرانی را پیاده (pawns)می نامیدند. و ارابه های ایرانی را رخ(rooks) می نامیدند. شاه مات، که کلمه کیش مات(checkmate) را از آن می گیریم، یک کلمه فارسی است که به معنی گرفتار شدن شاه در بازی شطرنج است. یک شاه اسیر که برای آزادیش می توانستند درخواست غرامت ( پول) کنند، بیشتر از یک پادشاه کشته شده در جنگ ارزش داشت.

****************************************

هخامنشیان

هخامنشیان از پارسیان بشمار می روند.
پارسیان مردمانی آریایی نزاد بودند که تاریخ آمدن ایشان به ایران معلوم نیست. در کتیبه های آشوری از سده ی نهم پیش از میلاد آمده است. از همان تاریخ آنان در ناحیه ی انشان که در مشرق شوشتر و حوالی کارون واقع بود دولت کوچکی تشکیل دادند که در ابتدا از دولت ماد اطاعت می کردند . جد ایشان هخامنش همه ی قبیله های پارسی را زیر فرمان خود در آورد.

تمدن و فرهنگ هخامنشی

شاه : این نام که از سه هزار سال پیش در زبانهای ایرانی رواج دارد ، از پارسی باستان گرفته شده است که پس از تحولات تاریخی بسیار به صورت « شاه » در آمده است .
چون پس از اتحاد ماد و پارس بدست کوروش بزرگ، (550 ق . م ) اصطلاح شاهنشاه بکار رفت . این بدان جهت بود که مردم آریایی و غیر آریایی فلات ایران و پیرامون آن به کشور هخامنشی پیوستند و خصوصا پادشاهان و شهریاران آنها نیز برتری کوروش را پذیرفتند .
شاهنشاه در پارسی باستان خشایه ثیه یعنی شاه شاهان آمده است.

لباس ویژه شاهنشاه
شاهنشاه درهنگام صلح جامعه ای بلند از دیبای ارغوانی که آستینهای فراخ داشت و در زیر آن پیراهن بلندی می پوشید که تا زانو می رسد و مغزی سفید داشت و کمر بندی روی آن می بست . کفش شاه نیز ، زرین و پاشنه دار و نوک تیز بود . یونانیــان تـاج شاهنشاهیان هخــامنشی راتیار و یا گیسداریس خوانده اند .
شاه ، ریش دراز و موهای مجعد داشت و بر تخت زرین می نشست و عصای زرین به دست می گرفت .

فرمانها و نامه های سلطنتی به مهر شاه می رسید و نسخه ای از آن در دفاتر شاهی نگهداری می شد .

کشورداری

داریوش پس از اینکه بر اوضاع کشور ایران مسلط شد، ایران را به سی و سه خشتره یا استان تقسیم کرد و ادارة آنها را به افرادی که مورد اعتماد شاهنشاه بودند واگذار نمود.
از زمان جانشینان خشایارشاه که دولت هخامنشی روی به ضعف نهاد استانداران یک نوع خود مختاری پیدا کرده حتی ریاست سپاه محلی را که بر عهدة سرداری به نام کارانا بود نیز بدست گرفتند.

اختیارات شاهان یا امیران محلی با قوت یا ضعف حکومت مرکزی تغییر می کرد. ضرب سکه طلا از مختصات شاهنشاه بود . اما استانداران می توانستند گاهی سکه هایی از نقره یا مس بزنند .
در اوایل دورة هخامنشی سالی دوبار بازرسان شاهنشاهی که چشم و گوش شاه خوانده می شدند به استانها گسیل می گشت .

سپاه ایران

سپاه جاویدان
پیش از داریوش ایران سپاه منظمی نداشت و ارتش آن بصورت افراد غیر حرفه ای اداره می شد . داریوش به تشکیل سپاه جاودان پرداخت که شمار ایشان به ده هزار تن می رسید . در هر شهر پادگانی وجود داشت که در ارگ آن شهر جای داشتند و فرماندة آن دژها را ارگبد می گفتند .

لشکر ایران به دو دستة پیاده و سواره تقسیم می شدند و مسلح به تیر و کمان و نیزه و شمشیر و زوبین و خنجر و کمند و سپر و کلاهخود و زره بودند .
اسب و فیل و شتر را هم زمان در جنگ بکار می بردند .

ایرانیان در تیر اندازی مهارت داشتندچنانکه هرودت می نویسد پارسیان از کودکی به فرزندان خود سه چیز می آموختند که :

·         راست بگویند

·         راست بر اسب سوار شوند

·         راست تیر بیندازند .

از زمان داریوش دوم ، جنگاوران یونانی نیز بعنوان مزدور در ارتش ایران راه یافتند و همین امر باعث تن پروری ایرانیان و انحطاط ارتش ایشان گردید .

در ایران از زمان کوروش گردونه های جنگی نیز به کار می رفت . چرخهای این گردونه ها غالباً مجهز به داسهای برنده بودند .

نیروی دریایی :

در زمان هخامنشی ایران به دستیاری رعایای فینیقی و یونانی خود دارای نیروی دریایی مهمی گردید . این نیرو ، ایران مرکب از سه گونه کشتی بود :

اول – کشتیهای جنگی که پاروزنان آن در سه ردیف یکی بالای دیگری قرار می گرفتند.

دوم – کشتیهای دراز که برای حمل و نقل اسبها و سواره نظام بکار می رفت .

سوم – کشتیهای کوچکتر که برای حمل و نقل خوار و بار استعمال می شد .

میراث تمدنهای گذشته

دولت هخامنشی وارث تمدنهای قدیم پیش از خود بود و همة علوم و معارف ملل پیش ، مانند : آشور و بابل و عیلام ، در بین اهل آن ، در آن کشور پهناور رواج داشت .

بزرگترین شهر علمی و دانشگاهی آن ، امپراتوری بابل بود . در این شهر تعلیم معارف قدیم ، به دست کاهنان بابلی و مغان بود .
آثار و تألیفات قدیم را به زبانهای اکدی و سومری و عیلامی و آرامی می خواندند .
ستاره شناسان و ریاضیدانان بابلی در عصر خود مــشهور آفاق بودند و علوم خود را همراه با سحر و جادو به شاگردان خود می آموختند .
پایتخت هخامنشیان

پاسارگاد پایتخت کوروش

به طور کلی هخامنشیان در طول دوران حکومت خود شش پایتخت داشته اند که عبارتند از : انشان ، هگمتانه ، بابل ، شوش ، پاسارگاد و تخت جمشید.
دو پایتخت پاسارگاد و تخت جمشید جدیدالتأسیس بودند و توسط هخامنشیان بنا شدند. پاسارگاد توسط کورش کبیر و تخت جمشید توسط داریوش هخامنشی احداث شد.

بنای پاسارگاد توسط کورش
مکانی که کورش بزرگ در پاسارگاد آغاز به ساختن آن کرد ، در مقایسه با قلعه های کوهستانی مادی ، تفاوت داشت ، اما از بعد فقدان نظام و جوهره شهری با آنها مشترک بود.

پاسارگاد مجموعه ای است از کاخها ، عمارات دولتی ، آثار مذهبی ، یک صفه دژ مانند و گور کوروش ، که جدا از یکدیگر در دشت مرغاب واقع‌اند و قسمتهایی از آن نیز به کمک مجاری آبیاری به چمنزار و باغ بدل شده است.

بنای تخت جمشید توسط داریوش
داریوش اول نیز به ایجاد ساختمانهایی در پاسارگاد ادامه داد لیکن اقامتگاه شاهی خود را به 80 کیلومتری جنوب پاسارگاد ، یعنی جلگه حاصلخیزتر و زیبای مرودشت ، منتقل کرد که قبلاً شهر انشان در آنجا رونق یافته بود. گرچه این اقامتگاه شاهی که تخت جمشید یا پرسپولیس نام گرفته دارای طرحی بسیار متمرکزتر است ، اما چندان بی شباهت به طرح پاسارگاد نیست.

ساختار و نقشه تخت جمشید
صفه تخت جمشید را کاخها ، تالارهای بارعام ، خزانه و پلکان با شکوه روبازی اشغال می‌کرد و حفاظت آن را استحکاماتی از خشت خام بر ستیغ کوه مجاور ، به نام کوه رحمت ، تأمین می نمود.

نگاهی به پایتخت ها هخامنشی
شوش نیز که ظاهراً نخستین اقامتگاه داریوش بوده است دارای وضعیت مشابهی است. بنابراین شوش ، تخت جمشید و پاسارگاد ، سه پایتخت شاهنشاهی که نسبتاً به خوبی بررسی شده اند، و همچنین اکباتان چهارمین پایتخت آنان که کمتر شناخته شده است ، باید شهرهای مسکونی فرمانروایان بوده باشند، تا اقامتگاههایی که جنبه شهریت داشته‌اند و نباید آنها را با شهرهای امروزی یا قرون اخیر مقایسه کرد.

پایتخت سلسله های بعدی
در حدود 300 ق . م. شالوده ، سلوکیه پایتخت سلوکیان ، در غرب رود دجله و در ناحیه مدائن ریخته شد. در ناحیه مدائن شهرهای تیسفون در شرق دجله ، و سلوکیه و وه‌اردشیر در غرب دجله ، مستقر بوده‌اند ، که البته موقعیت مکانی دقیق آنها روشن نیست.

البته تیسفون شهری پارتی اشکانی و وه‌اردشیر شهری ساسانی است که در طول زمان در ناحیه مدائن و یا تیسفون شکل گرفته و در مواردی از مکانی به مکان دیگر جا به جا شده اند. در واقع در این منطقه یک مجموعه شهری وجود داشته است هوف ، نظری اجمالی به پایتختهای قبل از اسلام .
تخت جمشید

تخت جمشید ،مجموعه ای از کاخهای بسیار باشکوهی است که ساخت آنها در سال ب512 قبل از میلاد آغاز شد و اتمام آن 150 سال به طول انجامید.تخت جمشید در محوطة وسیعی واقع شده که از یک طرف به کوه رحمت و از طرف دیگر به مرودشت محدود است . این کاخهای عظیم سلطنتی در کنار شهر پارسه که یونانیان آن را پرسپولیس خوانده اند ساخته شده است .

ساختمان تخت جمشید در زمان داریوش اول در حدود 518 ق . م ، آغاز شد. نخست صفه یاتختگاه بلندی را آماده کردند و روی آن تالار آپادانا و پله های اصلی و کاخ تچرا را ساختند . پس از داریوش ، پسرش خشایارشا تالار دیگری را بنام تالار هدیش را بنا نمود و طرح بنای تالار صد ستون را ریخت . اردشیر اول تالار صد ستون را تمام کرد . اردشیر سوم ساختمان دیگری را آغاز کرد که ناتمام ماند . این ساختمانها بر روی پایه هایی ساخته شــده که قسمتـی از آنها صخره های عظیم و یکپارچه بوده و یا آنها را در کوه تراشیده اند .

معماری هخامنشی ، هنری است از نوع تلفیق و ابداع که از سبک معماریهای بابل و آشور و مصر و شهرهای یونانی آسیای صغیر و قوم اورارتو اقتباس شده و با هنر نمایی و ابتکار روح ایرانی نوع مستقلی را از معماری پدید آورده است . هخامنشیان با ساختن این ابنیة عظیم می خواستند عظمت شاهنشاهی بزرگ خود را به جهانیان نشان دهند.

تخت جمشید

اسناد تخت جمشید و کارگران مزد بگیر
در اواخر سال 1312 شمسی براثر خاکبرداری در گوشة شمال غربی صفه تخت جمشید قریب چهل هزار لوحه های گلی به شکل و قطع مهرهای نماز بدست آمد .
بر روی این الواح کلماتی به خط عیلامی نوشته شده بود . پس از خواندن معلوم شد که این الواح عیلامی اسناد خرج ساختمان قصرهای تخت جمشید می باشد . از میان الواح بعضی به زبان پارسی و خط عیلامی است . از کشف این الواح شهرت نابجایی را که می گفتند قصرهای تخت جمشید مانند اهرام مصر با ظلم و جور و بیگار گرفتن رعایا ساخته شده باطل گشت .
زیرا این اسناد عیلامی حکایت از آن دارد که به تمام کارگران این قصرهای زیبا ، اعم از عمله و بنا و نجار و سنگتراش و معمار و مهندس مزد می دادند و هر کدام از این الواح سند هزینة یک یا چند نفر است .
کارگرانی که در بنای تخت جمشید دست اندرکار بودند ، از ملتهای مختلف چون ایرانی و بابلی و مصری و یونانی و عیلامی و آشوری تشکیل می شدند که همة آنان رعیت دولت شاهنشاهی ایران بشمار می رفتند .

گذشته از مردان ، زنان و دختران نیز به کار گل مشغول بودند . مزدی که به این کارگران می دادند غالباً جنسی بود نه نقدی ، که آنرا با یک واحــد پـول بابلی به نام « شکــل » سنجیده و برابر آن را به جنس پرداخت می کردند . اجناسی را که بیشتر به کارگران می دادند و مزد آن محسوب می شدعبارت از : گندم و گوشت .

اسکندر مقدونی در یورش خود به ایران در سال 331 قبل از میلاد، آنرا به آتش کشید.
تاریخنگاران در مورد علت این آتش سوزی اتفاق رای ندارند. عده ای آنرا ناشی از یک حادثه غیر عمدی میدانند ولی برخی کینه توزی و انتقام گیری اسکندر را تلافی ویرانی شهر آتن بدست خشایار شاه علت واقعی این آتش سوزی مهیب میدانند.

تصویری از عظمت کاخها
ازآنچه امروز از تخت جمشید بر جای مانده تنها می توان تصویر بسیار مبهمی از شکوه و عظمت کاخها در ذهن مجسم کرد. با این همه می توان به مدد یک نقشه تاریخی که جزئیات معماری ساختمان کاخها در آن آمده باشد و اندکی بهره از قوه تخیل، به اهمیت و بزرگی این کاخها پی برد.

نکته ای که سخت غیر قابل باور می نماید این واقعیت است که این مجموعه عظیم و ارزشمند هزاران سال زیر خاک مدفون بوده تا اینکه در اواخر دهه1310خورشیدی کشف شد.

چیزی که در نگاه اول در تخت جمشید نظر بیننده را به خود جلب می کند، کتیبه ها و سنگ نبشته های گذر خشایارشاه است که به زبان عیلامی و دیگر زبانهای باستانی تحریر شده است. از این گذر به مجموعه کاخهای آپادانا می رسیم، جائی که در آن پادشاهان بار میدادند و مراسم و جشنهای دولتی در آن برگذار می شد.

مقادیر عمده ای طلا و جواهرات در این کاخها وجود داشته که بدیهی است در جریان تهاجم اسکندر به غارت رفته باشد.
تعداد محدودی از این جواهرات در موزه ملی ایران نگهداری می شود. بزرگترین کاخ در مجموعه تخت جمشید کاخ مشهور به “صد ستون” است که احتمالا یکی از بزرگترین آثار معماری دوره هخامنشیان بوده و داریوش اول از آن به عنوان سالن بارعام خود استفاده می کرده است.
تخت جمشید در 57 کیلومتری شیراز در جاده اصفهان و شیراز واقع شده است.

 
وصیت داریوش به خشایارشاه

اینک که من از دنیا می روم، بیست و پنج کشور جزو امپراتوری ایران است و در تمامی این کشورها پول ایران رواج دارد و ایرانیان درآن کشورها دارای احترام هستند و مردم آن کشورها نیز در ایران دارای احترامند .
جانشین من خشایارشا باید مثل من در حفظ این کشورها کوشا باشد و راه نگهداری این کشورها این است که در امور داخلی آن ها مداخله نکند و مذهب و شعائر آنان را محترم شمرد .

 

 

اکنون که من از این دنیا می روم تو دوازده کرور دریک زر در خزانه داری و این زر یکی از ارکان قدرت تو می باشد، زیرا قدرت پادشاه فقط به شمشیر نیست بلکه به ثروت نیز هست.
البته به خاطر داشته باش تو باید به این حزانه بیفزایی نه این که از آن بکاهی، من نمی گویم که در مواقع ضروری از آن برداشت نکن، زیرا قاعده بودن این مقدار زر در خزانه آن است که هنگام ضرورت از آن برداشت کنند، اما در اولین فرصت آن چه برداشتی به خزانه بر گردان .

مادرت آتوسا  دختر کورش کبیر  بر گردن من حق دارد پس پیوسته وسایل رضایت خاطرش را فراهم کن .

ده سال است که من مشغول ساختن انبارهای غله در نقاط مختلف کشور هستم و من روش ساختن این انبارها را که از سنگ ساخته می شود و به شکل استوانه هست در مصر آموختم .
چون انبارها پیوسته تخلیه می شود حشرات در آن به وجود نمی آید و غله در این انبارها چندین سال می ماند بدون این که فاسد شود .
و تو باید بعد از من به ساختن انبارهای غله ادامه بدهی تا این که همواره آذوغه دو یاسه سال کشور در آن انبارها موجود باشد و هر سال بعد از این که غله جدید بدست آمد از غله موجود در انبارها برای تامین کسری خوار و بار استفاده کن و غله جدید را بعد از این که بوجاری شد به انبار منتقل نما .
به این ترتیب تو برای آذوقه در این مملکت دغدغه نخواهی داشت ولو دو یا سه سال پیاپی خشک سالی شود .

هرگز دوستان و ندیمان خود را به کارهای مملکتی نگمار و برای آنها همان مزیت دوست بودن با تو کافیست .
چون اگر دوستان و ندیمان خود را به کار های مملکتی بگماری و آنان به مردم ظلم کنند و استفاده نا مشروع نمایند نخواهی توانست آنها را مجازات کنی چون با تو دوست اند و تو ناچاری رعایت دوستی نمایی.

کانالی که من می حواستم بین رود نیل و دریای سرخ به وجود آورم ، به اتمام نرسید و تمام کردن این کانال از نظر بازرگانی و جنگی خیلی اهمیت دارد، تو باید آن کانال را به اتمام رسانی .

·         توجه کنید : همان کانالی که بعد از دو هزار و دویست سال ، بعنوان کانال سوئز توسط اروپایی ها ساخته شد .

و عوارض عبور کشتی ها از آن کانال نباید آن قدر سنگین باشد که ناخدایان کشتی ها ترجیح بدهند که از آن عبور نکنند .

اکنون من سپاهی به طرف مصر فرستادم تا این که در این قلمرو ، نظم و امنیت برقرار کند .
ولی فرصت نکردم سپاهی به طرف یونان بفرستم و تو باید این کار را به انجام برسانی، با یک ارتش قدرتمند به یونان حمله کن و به یونانیان بفهمان که پادشاه ایران قادر است مرتکبین فجایع را تنبیه کند .

توصیه دیگر من به تو این است که هرگز دروغگو و متملق را به خود راه نده، چون هر دوی آنها آفت سلطنت اند و بدون ترحم دروغگو را از خود بران.
هرگز عمال دیوان را بر مردم مسلط مکن و برای این که عمال دیوان بر مردم مسلط نشوند، قانون مالیات را وضع کردم که تماس عمال دیوان با مردم را خیلی کم کرده است و اگر این قانون را حفظ نمایی عمال حکومت زیاد با مردم تماس نخواهند داشت .

افسران و سربازان ارتش را راضی نگاه دار و با آنها بدرفتاری نکن، اگر با آنها بد رفتاری نمایی آن ها نخواهند توانست مقابله به مثل کنند ، اما در میدان جنگ تلافی خواهند کرد ولو به قیمت کشته شدن خودشان باشد و تلافی آن ها این طور خواهد بود که دست روی دست می گذارند و تسلیم می شوند تا این که وسیله شکست خوردن تو را فراهم کنند .

امر آموزش را که من شروع کردم ادامه بده و بگذار اتباع تو بتوانند بخوانند و بنویسند تا این که فهم و عقل آنها بیشتر شود و هر چه فهم و عقل آنها بیشتر شود تو با اطمینان بیشتری حکومت خواهی کرد .

همواره حامی کیش یزدان پرستی باش، اما هیچ قومی را مجبور نکن که از کیش تو پیروی نماید و پیوسته و همیشه به خاطر داشته باش که هر کسی باید آزاد باشد تا از هر کیشی که میل دارد پیروی کند .

بعد از این که من زندگی را بدرود گفتم ، بدن من را بشوی و آنگاه کفنی را که من خود فراهم کردم بر من بپیچان و در تابوت سنگی قرار بده و در قبر بگذار ،
اما قبرم را مسدود مکن تا هر زمانی که می توانی وارد قبر بشوی و تابوت سنگی من را آنجا ببینی و بفهمی که من پدرت پادشاهی مقتدر بودم و بر بیست و پنج کشور سلطنت می کردم ، پس مردم و خود تو نیز خواهید مرد زیرا که سرنوشت آدمی این است که بمیرد، خواه پادشاه بیست و پنج کشور باشد ، خواه یک خارکن و هیچ کس در این جهان باقی نخواهد ماند،
اگر تو هر زمان که فرصت بدست می آوری وارد قبر من بشوی و تابوت مرا ببینی، غرور و خودخواهی بر تو غلبه نخواهد کرد، اما وقتی مرگ خود را نزدیک دیدی، بگو قبر مرا مسدود کنند و وصیت کن که پسرت قبر تو را باز نگه دارد تا این که بتواند تابوت حاوی جسدت را ببیند.

زنهار، زنهار، هرگز خودت هم مدعی و هم قاضی نشو، اگر از کسی ادعایی داری موافقت کن یک قاضی بی طرف آن ادعا را مورد رسیدگی قرار دهد و رای صادر کند، زیرا کسی که مدعیست اگر قضاوت کند ظلم خواهد کرد.

هرگز از آباد کردن دست برندار زیرا که اگر از آباد کردن دست برداری کشور تو رو به ویرانی خواهد گذاشت، زیرا قاعده این است که وقتی کشوری آباد نمی شود به طرف ویرانی می رود .
در آباد کردن ، حفر قنات ، احداث جاده و شهرسازی را در درجه اول قرار بده .

عفو و دوستی را فراموش مکن و بدان بعد از عدالت ، برجسته ترین صفت پادشاهان عفو است و سخاوت .
ولی عفو باید فقط موقعی باشد که کسی نسبت به تو خطایی کرده باشد و اگر به دیگری خطایی کرده باشد و تو عفو کنی ظلم کرده ای زیرا حق دیگری را پایمال نموده ای .

بیش از این چیزی نمی گویم، این اظهارات را با حضور کسانی که غیر از تو در اینجا حاضرند کردم تا این که بدانند قبل از مرگ من این توصیه ها را کرده ام و اینک بروید و مرا تنها بگذارید زیرا احساس می کنم مرگم نزدیک شده است .